PFAS
Het RIVM is in de regio Zuid-Holland Zuid bezig met een onderzoek naar de hoeveelheid PFAS in eieren van hobbykippen.
Een hobbykip is een kip die als hobby gehouden word in bijvoorbeeld achtertuinen, moestuinen, dierenweitjes en zorg- en kinderboerderijen. Altena heeft als referentiegemeente met 1 locatie in Werkendam meegedaan aan dit onderzoek. Het onderzoek is nog niet afgelopen maar de eerste conclusies geven aan dat ruim driekwart van de geteste eieren van hobbykippen in deze regio te hoge gehaltes aan verschillende soorten PFAS bevatten. Zowel het RIVM als de GGD Zuid-Holland Zuid adviseren daarom mensen uit de regio uit voorzorg voorlopig geen eieren meer te eten van hobbykippen en vervolgonderzoek af te wachten.
Eieren uit supermarkten en winkels zijn wel veilig. Er is geen directe link te leggen tussen de vervuiling van de eieren en Chemours.
Onderzoek PFAS in eieren
Dit onderzoek is geïnitieerd door gemeenten rondom het bedrijf Chemours (voorheen DuPont).
Het doel van het onderzoek was te achterhalen of het veilig is voor bewoners om eieren te eten van hobbykippen uit de omgeving van Chemours, omdat die omgeving met PFAS vervuild is. Het is onduidelijk waar de vervuiling in de eieren van hobbykippen vandaan komt. Eieren geraapt op plekken in het gebied rondom Chemours bevatten te hoge PFAS-gehalten; hetzelfde geldt ook voor plekken verder weg van Chemours, zoals in Werkendam. In de eieren is vooral teveel van de PFAS-soort PFOS aangetroffen. PFOS is - voor zover bekend - niet uitgestoten door DuPont/Chemours. De eieren zijn getest in zowel stedelijk als landelijk gebied. Het onderzoek is nog niet afgerond. De definitieve risico-evaluatie wordt over 3 maanden verwacht. De onderzoekers van Wageningen Food and Safety Research (WFSR) hebben hun bevindingen gemeld aan de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA).
Advies: eet geen eieren van hobbykippen
Zowel het RIVM als de GGD adviseren voorlopig geen eieren meer te eten van hobbykippen in de onderzochte regio en vervolgonderzoek af te wachten. Het is een advies dat uit voorzorg wordt gegeven. Altena sluit zich aan bij dit advies.
PFAS in Altena
In dit onderzoek is 1 locatie in Altena, in Werkendam, meegenomen. Alle andere locaties waar hobbykippen lopen zijn niet getest. We weten dus ook niet of de eieren die daar door de hobbykippen gelegd worden ook PFAS bevatten. Uit voorzorg nemen we het RIVM en GGD-advies over voor heel onze gemeente. We vragen het RIVM om bij het vervolgonderzoek ook andere locaties in Altena te betrekken.
Eieren uit de supermarkt
Eieren afkomstig van professionele pluimveehouders (zoals bijvoorbeeld verkocht in de supermarkt) kunnen wel veilig worden gegeten. Dit geldt voor alle eiersoorten in de supermarkt. Deze bevatten aanzienlijk lagere gehalten aan PFAS en blijven binnen de veilige normen. Deze eieren worden regelmatig getest door Wageningen Food and Safety Research (WFSR) in opdracht van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). WFSR is gespecialiseerd in onderzoek naar PFAS in voedsel. Het RIVM heeft vorig jaar ook voedselproducten onderzocht op PFAS. Hieruit kwam ook dat deze eieren veilig gegeten kunnen worden. De verwachting is dat dit ook geldt voor eieren die op de markt te koop zijn. Tenzij deze eieren van hobbykippen komen.
Vragen over PFAS en gezondheid
Heeft u vragen over PFAS en de gezondheid, dan kunt u contact opnemen met GGD Zuid-Holland Zuid via mmk@ggdzhz.nl of 078 - 770 8500. Heeft u klachten of zorgen over uw eigen gezondheid? Neem dan contact op met uw huisarts.
Grond is ook onderzocht
Er zijn ook monsters genomen van de grond waar de kippen lopen. Dit is relevant omdat kippen ook in de grond pikken. Uit de voorlopige onderzoeksresultaten blijkt geen duidelijk verband tussen het PFAS-gehalte in de grond en het gehalte in de eieren. Dit heeft mogelijk regio-overstijgende gevolgen. De gemeenten hebben het RIVM verzocht om de gegevens nader te duiden en een risico-analyse te doen van de huidige metingen.
De afgelopen jaren heeft al uitgebreid onderzoek plaatsgevonden naar PFAS in de bodem, moestuinen en in het water. PFAS is een verzamelnaam voor meer dan 15.000 stoffen en staat voor per- en polyfluoralkylstoffen.
PFOS en andere PFAS-soorten
De eieren bevatten vooral teveel van de PFAS-soort PFOS. De waarden variëren van net onder de norm tot 10 keer de normwaarde. Ook andere PFAS-soorten waaronder zoals PFOA, worden in de eieren aangetroffen, maar wel meestal in lagere gehalten. GenX wordt niet of nauwelijks aangetroffen in de onderzochte eieren. De exacte oorzaak/bron van de verscheidenheid aan PFAS-verbindingen is nog onbekend. Aanvullend onderzoek is daarom nodig.
Bron PFAS nog onbekend-Vervolgonderzoek
De komende maanden wordt het lopende onderzoek voortgezet. Hierbij proberen zij de bron van de PFAS te achterhalen en te ontdekken hoe de PFAS in de eieren terecht komen. In de eieren is vooral teveel van de PFAS-soort PFOS aangetroffen. PFOS is - voor zover bekend - niet uitgestoten door DuPont/Chemours. De resultaten hiervan worden in het voorjaar van 2024 verwacht.
Het onderzoek wordt uitgevoerd in opdracht van de gemeenten Dordrecht, Sliedrecht, Papendrecht en Molenlanden en gecoördineerd door de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid (OZHZ).
Onderzoeksbureau Arcadis voert het onderzoek uit in samenwerking met Wageningen Food Safety Research (WFSR) en Tritium advies. De GGD Zuid-Holland Zuid en Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) zijn betrokken om de uitkomsten van het onderzoek te duiden en van advies te voorzien.
Veelgestelde vragen
Lees ook de veelgestelde vragen over PFAS in Altena
Op de website van de GGD Zuid Holland Zuid staan nog meer veelgestelde vragen.
Kaart: locaties waar de eieren van hobbykippen geraapt en getest zijn.
