De HAS Green Academy onderzoekt waar boeren in de praktijk tegenaan lopen in de omschakeling naar natuurinclusieve landbouw en welke ‘tools’ ingezet kunnen worden om hen daarbij te helpen. Eén van de onderzoeksgebieden is het land van Heusden en Altena.
Studenten van de HAS namen de afgelopen tijd de waarde van de Brabantse Biodiversiteitsmonitor Melkveehouderij (BBM) voor het bevorderen van natuurinclusieve landbouw (NIL) onder de loep.
BBM
De BBM meet onder andere de ammoniakuitstoot, het kruidenrijk grasland, de weidegang en broeikasgasemissies van agrarische bedrijven. Agrariërs kunnen daarbij beloond worden voor het uitvoeren en toepassen van maatregelen die de biodiversiteit, bodemkwaliteit en waterkwaliteit verbeteren.
Voor dit onderzoek maakten 11 agrarisch ondernemers uit Altena in 2021 en 2022 gebruik van de BBM. De studenten stelden zich de vraag welke inzichten de inzet van het instrument aan ondernemers biedt om de natuurinclusieve landbouw op hun bedrijf op te schalen. Daarnaast onderzochten ze of een instrument zoals de BBM geschikt is om toe te passen in andere gebieden.
Resultaten
De metingen in de jaren 2021 en 2022 gaven – mede door weersomstandigheden - een onverwachte uitkomst: het resultaat van de deelnemende bedrijven daalde met gemiddeld 141 punten. Uit interviews bleek daarnaast dat de ondernemers een aantal problemen ervaren bij de opschaling van NIL op hun bedrijf: het ontbreekt hen in sommige gevallen aan kennis over de KPI’s en hun toepassing en de tijd sinds de start van de monitor was relatief kort om de maatregelen toe te passen. Daarnaast geven ze aan dat het nemen van maatregelen binnen een bestaand bedrijfsmodel complex is, en de begeleiding daarbij nog onvoldoende.
Conclusies en aanbevelingen
De HAS-studenten concluderen dat de BBM als tool geschikt is om de NIL te bevorderen. Echter, om de agrariërs te helpen daadwerkelijk verbeteringen in hun onderneming door te voeren, is meer nodig. De HAS doet de volgende aanbevelingen:
- Geef agrariërs goede begeleiding
- Bied mogelijkheden om onderling kennis te delen
- Faciliteer en bevorder hun samenwerking
- Ontwikkel een app waarin agrarisch ondernemers hun gegevens uit de BBM snel en overzichtelijk in kunnen zien.
Op naar de toekomst
Het onderzoek had ook een ander mooi resultaat: het aantal deelnemende NIL-ondernemers verdubbelde van 11 naar 22. Hoopvol nieuws voor de natuur in Altena! Meeuwis Millenaar, coördinator van de BBM in Altena, was vooral onder de indruk van de motivatie om aan de monitor deel te nemen: “De deelnemers zien niet alleen een mogelijk economisch voordeel, maar zijn opvallend gemotiveerd om juist ook voor de natuur hun bedrijfsvoering aan te passen. We zijn als BBM daarom meteen aan de slag gegaan met de aanbevelingen uit het rapport. De eerste voorlichtingsbijeenkomsten zijn inmiddels georganiseerd. We kunnen daar dieper ingaan op hoe je de score kan beïnvloeden. Je kan die bijvoorbeeld verbeteren door te zorgen voor meer eiwit van eigen land, wat zorgt voor minder import van soja. Een betere groenblauwe dooradering met bomen en struiken of kruidenrijk grasland inzaaien verbetert de score ook, maar dan moet je wel eerst leren hoe dat werkt - en die kennis dragen we nu over. Al met al zijn we heel blij met de resultaten!”
Programma circulair voedselsysteem
De gemeente Altena draagt vanuit het programma circulair voedselsysteem bij aan het onderzoek van HAS Green Academy. In dit programma gaat de gemeente Altena op weg naar ‘de maaltijd van morgen’. De maaltijd van 2046 is gezond, duurzaam geteeld en geproduceerd in Altena, zonder verspilling. Met inwoners, partijen uit onderwijs, ondernemers, organisaties en overheid werkt de gemeente aan die gezamenlijke droom. Dat doen we samen, met concrete acties en een open blik. Want het kan anders!
Eerdere onderzoeken
Dit onderzoek is het derde en laatste onderdeel van een groter onderzoek over kansen en knelpunten voor natuurinclusieve landbouw. Dit grotere onderzoek duurt twee jaar en wordt gefinancierd door het SIA-regieorgaan. Het gaat over zeven gebieden in Nederland en er doen vier hogescholen mee.
Lees ook de artikelen over de eerste twee onderzoeken:
Kansen en knelpunten natuurinclusieve landbouw
Onderzoek: Hoe nog beter gebiedsgericht samenwerken